رمز یکبار مصرف OTP چیست و چه مزایایی دارد ؟

با گسترش تکنولوژی تمامی وب‌سایت‌ها و حتی شبکه‌های اجتماعی در معرض خطراتی همچون هک هستند. استفاده از رمزهای عبور سنتی به تنهایی نمی‌تواند مانع از ورود افراد غیرمجاز به سایت شما شود. حتی استفاده از رمزهای طولانی و پیچیده هم نمی تواند مانع از بروز مشکلات احتمالی گردد. به همین دلیل، اگر شما صاحب یک کسب‌و‌کار آنلاین هستید به شما پیشنهاد می‌کنم که از رمزهای یکبار مصرف برای ورود به سایت خود استفاده کنید که از امنیت بسیار بالایی برخوردار می‌باشد و باعث می شود هیچ کس نتواند به حریم شما تعرض کند. در ادامه مطلب همراه ما باشید تا شما را با تعریف رمز یکبار مصرف OTP و مزیت ها و کاربردهای آن آشنا کنیم.

رمز یکبار مصرف OTP چیست؟

رمز عبور یکبار مصرف که به آن OTP نیز گفته می‌شود، یک ابزار تأیید هویت برای احراز هویت کاربرانی است که قصد دارند وارد حساب کاربری، شبکه یا سیستم شوند. زمانی که کاربر قصد دارد به حساب خود وارد شود، یک رمز عبور یکبار مصرف که حاوی رشته‌ای منحصر به فرد از اعداد یا حروف است که فقط یک بار می‌توان از آن برای ورود به سیستم استفاده کرد، برای آن ارسال می‌شود. سپس کاربر باید آن را در فیلد مربوطه وارد تا بتواند به حساب خود وارد شود. فرقی نمی‌کند که از رمز عبور ارسالی استفاده می‌شود یا خیر، در هر صورت پس از گذشت چند ثانیه منقضی خواهد شد.

همانطور که از نام آن پیداست، رمزهای عبور یک بار مصرف فقط برای یک بار قابل استفاده هستند و پس از مدت زمان مشخصی منقضی می‌شوند. می‌توان آن‌ها را از طریق ایمیل، تماس تلفنی، پیام متنی و یا برنامه های احراز هویت مانند Google Authenticator برای کاربر ارسال کرد. در حال حاضر پیام متنی رایج ترین آن می‌باشد.

رمزهای یکبار مصرف را می‌توان به عنوان احراز هویت تک عاملی برای جایگزینی رمزهای عبور استاتیک استفاده کرد، که در آن به مشتریان به جای ایجاد نام کاربری و رمز عبور، یک پین منحصر به فرد برای هر جلسه ورود صادر می‌شود.

فرایند ایجاد رمزعبور یکبار مصرف چگونه است؟

رمزهای عبور یکبار مصرف بر اساس یک الگوریتم خاص تعریف شده‌اند، به گونه‌ای که وقتی کاربر درخواست رمزعبور می‌دهد، یک کد جدید و تصادفی را ایجاد و برای آن ارسال می‌کند. در واقع برای کاربر دریافت رمز یکبار مصرف بسیار ساده و سریع است و تجربه ایمنی را به همراه خواهد داشت. به عنوان مثال برای احراز هویت جهت انجام امور بانکی مراحل زیر طی می شود:

• در اولین قدم مشتری از طریق تلفن همراه خود به حساب بانکی آنلاین خود وارد می‌شود.
• سپس بانک برای محافظت از اطلاعات کاربر، یک کد تایید از طرق‌های مختلف همچون پیام متنی، تماس تلفنی، اعلان یا ایمیل (معمولاً پیامک متنی می باشد) برای آن کاربر در عرض چند ثانیه ارسال می‌کند.
• در نهایت کاربر با وارد کردن آن کد ارسالی می‌تواند به سادگی وارد حساب کاربری خود شود.

نکته جالب و جذاب اینجاست که رمز عبور ارسالی برای کاربر فقط برای چند ثانیه قابل استفاده است، یعنی اگر در آن مدت استفاده نشد بالافاصله منقضی می‌شود و کاربر برای ورود باید مجدداً درخواست رمزعبور نماید. این می‌تواند به شدت باعث افزایش امنیت حساب‌های کاربران گردد. از این رو اکثر کسب و کارها از این فرایند در حال استفاده کردن می‌باشند.

رمز یکبار مصرف OTP چگونه کار می‌کند؟

احراز هویت OTP یک تعامل بین دو طرف می باشد، کاربر به دنبال احراز هویت و سمت سرور احراز هویت به دنبال تأیید هویت کاربر است. رمزهای عبور یکبار مصرف اغلب از طریق یک دستگاه تلفن همراه با استفاده از یک برنامه یا پیامک یا کانال‌های دیگر مانند یک نشانه OTP یا یک کلید امنیتی به کاربر تحویل داده می‌شوند.

آشنایی با انواع رمز یکبار مصرف OTP

در حال حاضرچندین روش مختلف برای رمزهای عبور یکبار مصرف وجود دارد که هر کسب‌و‌کاری می‌تواند از آنها استفاده کند. رایج ترین اشکال عبارتند از:

– ارسال رمزعبور یکبار مصرف از طریق پیامک متنی

بی تردید رایج‌ترین و محبوب‌ترین نوع ارسال رمزعبور یکبار مصرف از طریق پیامک متنی است. در واقع پیامک های OTP از طریق متن به شماره تلفن ثبت شده کاربر در سریع ترین زمان ممکن ارسال می شود.

– ارسال رمزعبور یکبار مصرف از طریق ایمیل

در این روش رمزهای عبور یکبار مصرف به آدرس ایمیل ثبت‌شده کاربر ارسال و کاربران می‌توانند از طریق صندوق ورودی در دسکتاپ یا دستگاه تلفن همراه به آن دسترسی داشته باشند.

– ارسال رمزعبور یکبار مصرف از طریق واتساپ

همچنین می‌توان به گونه‌ای تنظیم کرد تا رمزهای عبور از طریق پیام رسان واتساپ برای کاربران ارسال شوند. از آنجایی که واتساپ یکی از محبوب‌ترین پلتفرم‌های گفتگو آنلاین در جهان است و در حال حاضر بالای 3 میلیارد نصب فعال دارد، بنابراین استفاده از آن می تواند یک ایده جدید باشد.

– ارسال رمزعبور یکبار مصرف از طریق برنامه

با پذیرش رو به رشد تلفن‌های هوشمند، بسیاری از مشاغل و خدمات فرآیند تولید OTP درون برنامه‌ای را انتخاب می‌کنند که در آن کاربر می‌تواند با حساب های مختلف خود پیوند برقرار کند و بر این اساس رمز عبور ایجاد کند. برنامه هایی همچون Google Authenticator وجود دارند که می توان از آنها استفاده کرد.

آیا OTP ایمن است؟

در حالی که هیچ روشی کاملاً ایمن نیست، OTP  به عنوان یک لایه اضافه شده برای احراز هویت عمل می‌کند. با توسعه فناوری و پیچیده‌تر شدن فضای اینترنت، هکرها به دنبال راه‌های عبوری هستند که بتوانند به کسب و‌کارهای آنلاین ضربه وارد کنند و منافع آنها را به خطر بیاندازند. استفاده از رمزعبور یکبار مصرف نمی تواند به صورت صددرصد مانع از مشکلات امنیتی شود، اما تا حد بسیار زیادی می‌تواند به بهبود و تقویت امنیت هر سایتی کمک کند.

OTP ها چه تفاوتی با رمزهای عبور سنتی دارند؟

رمز عبور یکبار مصرف با رمز عبور سنتی از لحاظ های مختلف با یکدیگر متفاوت هستند که هم ایمنی و هم قابلیت استفاده آنها را افزایش می دهد. در ادامه هریک از آنها را مورد بحث و بررسی قرار می دهیم:

– رمز یکبار مصرف از امنیتی بالایی برخوردار است. استفاده از رمز عبورسنتی امروزه یکی از خطرناک ترین عناصر در امنیت سایبری هر نوع کسب و کاری محسوب می‌شود. طبق گزارشات به دست آمده بیش از 80 درصد از از تمام نقض‌های داده‌های آنلاین مربوط به عنصر انسانی یا احراز هویت می‌باشد. به عبارت دیگر، رمزهای عبور ضعیف، مشترک یا سرقت شده می‌توانند امنیت هر کسب و کاری را به خطر بیاندازند.

از طرف دیگر، OTP یا همان رمزعبور یکبار مصرف تا حد بسیار زیادی می‌تواند باعث بهبود امنیت هر سایتی شود. برخی از دلایلی که باعث می‌شود رمز یکبار مصر قدرتمندتر باشد عبارت اند از:

• نمی توان آن را پیش بینی کرد: زمانی که کاربر درخواست رمزعبور یکبار مصرف می دهد، یک کد جدید با کاراکترهای خاص و منحصربفرد تولید و برای کاربر ارسال می‌شود. بنابراین بعید است که شخصی بتواند آن را حدس بزند.
• قابل استفاده مجدد نیست: یک رمز عبور ثابت تا زمانی که کاربر آن را تغییر ندهد، ثابت می ماند. بنابراین اگر هکری ان را متوجه شود، خیلی ساده می تواند هر بار به حساب شما وارد شود. اما مزیت رمزعبور یکبار مصرف این است که تنها برای یکبار قابل استفاده می باشد و چند ثانیه پس از ارسال نیز منقضی خواهد شد.

– رمزهای عبور سنتی دائمی هستند و باید حفظ و به خاطر سپرده شوند. در حالی که رمزهای عبور یکبارمصرف برای هر جلسه منحصر به فرد و موقت هستند. این امر خطر قرار گرفتن در معرض بدافزار را کاهش می‌دهد و یک لایه امنیتی اضافی برای دسترسی آنلاین فراهم می‌کند.

– رمزهای عبور سنتی در برابر حملات دوگانگی آسیب پذیر هستند. در حالی که رمزهای عبور یکبار مصرف گزینه‌ای امن تر برای محافظت از حساب‌‎های تجاری آنلاین می‌باشند.

– رمزهای عبور سنتی همیشه در معرض خطر دزدیده شدن هستند زیرا می‌توان از آنها برای دسترسی به حساب در هر زمان استفاده کرد. با این حال، رمزهای عبور یکبار مصرف اگرچه قابل رهگیری هستند، اما به دلیل اینکه چند ثانیه پس از ارسال به کاربر به صورت خودکار منقضی می‌شود، باعث می شود هیچ کس نتواند از آن استفاده کند.

– رمزهای عبور سنتی به کاربران متکی هستند تا آنها را به خاطر بسپارند یا به طور ایمن ذخیره کنند، که می‌تواند چالش برانگیز باشد. از سوی دیگر، رمزهای عبور یکبار مصرف به مدیریت دستگاه ها یا برنامه های اضافی برای تولید کد نیاز دارند. این به نوبه خود امنیت را فراهم می‌کند و بار به خاطر سپردن رمزهای عبور را کاهش می‌دهد.

مزایای استفاده از رمزعبور یکبار مصرف OTP

• جلوگیری از سرقت هویت آنلاین: یکی از مزایای بزرگ استفاده از رمزهای عبور یک بار مصرف برای دسترسی ایمن این است که در عرض چند ثانیه منقضی شده که این موضوع مانع از بازیابی کدهای مخفی و استفاده مجدد از آنها توسط هکرها می شود.
• حدس زدن آن بسیار دشوار است: رمز یکبار مصرف (OTP) از الگوریتمی استفاده می‌کند که هر بار که کاربر درخواست می‌دهد، به صورت تصادفی ایجاد می‌شود. این باعث می‌شود که هیچ کس نتواند آن را حدس بزند.
• از بین‌رفتن خطر کلاهبرداری و سودجویی: کاربرانی که از یک رمزعبور ثابت برای چندین حساب کاربری خود استفاده می کنند، در معرض هک‌شدن و لو‌رفتن اطلاعات هستند. اما رمزعبور یکبار مصرف به دلیل اینکه هر چند ثانیه یکبار تغییر پیدا می کند، خطری کاربر را تهدید نمی‌کند و احتمال کلاهبرداری و سودجویی را به صفر می رساند.

آیا استفاده از رمزعبور یکبار مصرف برای همه الزامی است؟

کسب و کارهایی که اطلاعات حساس و مهمی دارند بهتر است که از گذرواژه های یکبار مصرف برای ورود به حساب استفاده کنند. به عنوان مثال:

• بانکداری آنلاین
• خدمات مالی مانند اوراق بهادار سهام آنلاین یا صرافی های رمزنگاری شده
• کانال های محرمانه ارتباطات
• شرکت های بزرگ با اطلاعات حساس

جمع بندی: چرا باید از رمزعبور یکبار مصرف استفاده کنیم؟

OTP به معنای رمز عبور یکبار مصرف است. این یک کد موقت و ایمن است که از طریق پیامک، ایمیل، تماس تلفنی و اعلان برای کاربر ارسال می شود و کاربر می تواند از آن برای ورود به حساب کاربری خود یا اقدامات دیگر مانند انجام تراکنش، اثبات هویت و… استفاده کند. رمزیکبار مصرف به دلیل اینکه پس از چند ثانیه منقضی می شود، از امنیت بسیار بالایی برخوردار است. بنابراین اگر شما هم صاحب یک کسب و کار آنلاین با اطلاعات مهم و حساس هستید، به شما پیشنهاد می کنم که حتماً این قابلیت را به سایت خود اضافه کنید.